Zeynep Dilara Akyürek Milliyet com tr Kahramanmaraş merkezli 7 7 ve 7 6 büyüklüklerindeki sarsıntılardan Escort Bayan sonra meydana gelen artçılar bilhassa afet bölgesinde yaklaşık bir ay boyunca büyük paniğe yol açmıştı Bilhassa şubat ayının sonlarında Ölüdeniz fayı üzerinde 20 Şubat’ta gerçekleşen Hatay merkezli 6 4’lük zelzeleden Bayan Escort sonra on binlerce yapı yerle bir oldu Hatay’daki sarsıntıdan sonra gündeme gelen Ölüdeniz fayı yaklaşık 200 yıldır sessiz kalmasından dolayı tüm dikkatleri üzerine çekmişti Fayın bir sarsıntı oluşturması halinde başta Escort Türkiye İsrail Filistin ve Suriye olmak üzere birçok ülkenin derinden etkilemesi bekleniyor Peki Ölüdeniz fayı kırılırsa ne olur nelere yol açar Sakarya Üniversitesi Afet İdare Uygulama ve Araştırma Merkezi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof Dr Murat Utkucu Ölüdeniz fayının taşıdığı riski Milliyet com tr’ye anlattı
‘SİSMİK BOŞLUK DÜŞÜK BİR MÜMKÜNLÜK DEĞİL’
Ölüdeniz fayının sarsıntı geçmişine değinen Prof Dr Murat Utkucu kelam konusu bölgenin 19 ve 20’nci yüzyıllarda zelzele aktifliği açısından sessiz bir periyottan geçtiğini hatırlattı
Fay çizgisi üzerindeki sismik boşluk ihtimaline dikkat çeken Prof Dr Utkucu 12’nci yüzyılda yaşanan 1114 1138 1157 ve 1170 zelzelelerinin oluşturduğu büyük ve yıkıcı bir zelzele aktifliği bu yorumun temel desteğini oluşturuyor Münasebetiyle kuzeyde Antakya civarından güneyde Lübnan İsrail hududuna kadar uzanan faylar boyunca sismik boşluk oluşturan kilitli fay uzunluklarının mevcudiyeti düşük bir mümkünlük değil yorumunda bulundu
‘ADANA CİVARINDAKİLERİ HESAPLAMAK ZOR’
Kahramanmaraş merkezli yıkıcı sarsıntılardan sonra afet bölgesindeki vilayetlerden biri olarak ilan edilen Adana sarsıntı riski açısından dikkat çeken bölgelerden biri Maraş Sismik Boşluğu’nun bilimsel olarak âlâ temellendirilmiş olduğunu belirten Prof Dr Murat Utkucu Adana’daki sarsıntı riskini şu sözlerle kıymetlendirdi
“Adana civarından geçen fayların kayma suratları düşük ve zelzele tekrarlanma aralıkları uzun olduğundan sismik boşluk oluşturan fayları belirlemek sıkıntı. Yeni paleosismolojik (depremler oluştuktan çok sonra eski sarsıntı izlerinin araştırılması) çalışmalar ile bu duruma bir ışık tutulması mümkün olacak.” Prof. Dr. Murat Utkucu
‘6 ŞUBAT’TAN SONRA MALATYA İÇİN RİSK AZALDI’
Doğu Anadolu fay sınırı üzerinde 9 saat ortayla iki büyük kırılma yaşanan 6 Şubat tan evvel Bingöl ve Malatya da sık sık zelzele riski ile anılan bölgeler ortasındaydı Prof Dr Murat Utkucu iki kent için de farklı başka merak edilen yeni bir sarsıntı tehlikesine ait şunları söyledi
“Bingöl ve Malatya için yeni bir sarsıntı tehlikesi kelam konusu mu? Bu sorunun cevabı kısaca evet. Lakin bu türlü bir tehlike Türkiye’nin büyük çoğunluğu için kelam konusu. 6 Şubat’taki sarsıntılarla kırılan faylar Malatya için yakın gelecekte kırılabilecek durumda olan fay uzunluğu ölçüsünü düşürerek bir açıdan bölgede yakın gelecekteki tehlikeyi de düşürmüştür.”
ÖLÜDENİZ FAYI NERELERİ TEHDİT EDİYOR
Anadolu’dan başlayarak Suriye üzerinden İsrail’e uzanan Ölüdeniz fayının bilhassa hangi bölgeler için risk oluşturduğu merak edilenler ortasında Hususa ait çarpıcı açıklamalarda bulunan Prof Dr Murat Utkucu bu durumun muhtemel bir sarsıntının büyüklüğüne bağlı olarak değişeceğinin altını çizdi
Prof Dr Utkucu 6 Şubat taki üzere yıkıcı zelzelelerin yakın gelecekte tekrar yaşanması durumunda zelzelenin tesir alanının büyük olacağına da dikkat çekti Prof Dr Utkucu Depremin büyüklüğü ne kadar fazlaysa o kadar uzun bir fayı kıracak ve o kadar geniş bir alanı etkileyecek 6 Şubat’taki Pazarcık sarsıntısı büyüklüğünde bir sarsıntı kuzeyde Antakya civarından güneyde Lübnan İsrail sonuna kadar uzanacak bir kırılma oluşturursa geniş bir alanı etkilemesi kaçınılmaz olacak dedi
13 Ağustos 1822’de meydana gelen Halep Zelzelesi, başta Ölüdeniz fayı ile Doğu Anadolu fayının kesişim noktası olan Antakya’da önemli bir yıkıma yol açmıştı. 7.0 büyüklüğündeki zelzele yaklaşık 40 saniye sürmüş ve 60 bine yakın kişi hayatını kaybetmişti. Kahramanmaraş sarsıntılarından sonra burada güç birikebileceğine dikkat çeken uzmanlar, yaklaşık 200 yıldır sessizliğini koruyan fay çizgisine ait kıymetli tespitlerde bulunuyor.
MESCİD İ AKSA İÇİN TEHLİKENİN BOYUTU NE
Ölüdeniz fayı üzerinde yaşanabilecek kırılmayla birlikte bölgede büyük bir sarsıntı yaşanması halinde Müslümanlar Hristiyanlar ve Museviler için çok değerli bir nokta olan Mescid i Aksa’nın tehlikede olup olmadığı da merak ediliyor Prof Dr Murat Utkucu 3 ilahi din için vazgeçilmez bir mabet olan Kudüs’ün incisi hakkında değerli açıklamalarda bulundu
Prof Dr Utkucu Ölüdeniz fayının Mescid i Aksa için risk oluşturup oluşturmayacağı sorusuna geçmiş sarsıntılardan örnek vererek şöyle karşılık verdi Evet Mescid i Aksa nın 749 758 ve 1133 yıllarındaki zelzelelerde yıkıldığı bu bağlamda hatırlatılabilir Ayrıyeten 1927 yılında meydana gelen 6 3 büyüklüğündeki bir zelzelede de hasar görmüştür