Zeynep Dilara Akyürek Milliyet com tr Kahramanmaraş’ta 6 Şubat’ta meydana gelen 7 7 ve 7 Maltepe travesti 6 büyüklüklerindeki zelzeleler önemli yıkımlara yol açtı Toplam 717 bin 614 binanın 90 bin 609’u acil yıkılacak ağır hasarlı ve yıkık bina olarak belirlendi Bölgedeki enkaz kaldırma çalışmaları devam ederken Maltepe travestileri bölgede yaşayanlar ise enkazın döküldüğü alanlarla ilgili kimi tasalara sahip Peki kelam konusu enkaz kaldırma çalışmaları bölge için ne derece riskli Milliyet com tr’ye konuşan Mikrobiyal Ekoloji Küme Lideri ve Travesti Maltepe İstanbul Teknik Üniversitesi İTÜ İnşaat Fakültesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof Dr Orhan İnce çarpıcı ortaya konan enkaz raporlarının ışığında bilgiler ve bilgiler paylaştı
YIKILAN BİNALAR İNCELENDİ İŞTE SONUÇ
Prof Dr Orhan İnce şiddetli zelzeleler yüzünden yıkılan yapılarda gerçekleştirilen incelemede ortaya çıkan dikkat cazip detaya dikkat çekti İnce sarsıntıların yıktığı binaların inşa yılları incelendiğinde yüklü olarak asbestin halk ortasında ‘çorak toprak’ olarak tabir edilen aşınmayan ve ısıya ya da kimyasal unsurlara karşı sağlam olan fakat kanserojen içeren madde yasaklandığı 2010 yılı öncesinde yapılmış olduğunun görüldüğünü vurguladı Bu durumun yıkılan binalardaki riskin artmasına sebep olduğunu belirten Prof Dr İnce enkazdaki tek tehlikenin yalnızca asbest olmadığına da dikkat çekti Enkazda pek çok çeşitten atıklarla karşılaşıldığının altını çizen Prof Dr İnce şunları söyledi
“Deprem bölgesinde oluşan enkaz atıkları incelendiğinde yüklü olarak beton, tuğla, sıva, duvar materyalleri, yer ve çatı materyalleri, alçı dekorasyon gereçleri, inşaat demiri, tesisat gereçleri, cam, pencere ve kapı üzere plastik ve alüminyum profiller ve materyaller, başka metaller, izolasyon gereçleri, ahşap, seramik, mobilya, beyaz eşyalar, paklık gereçleri ve dokuma gereçlerini görmekteyiz.”
RÜZGARLA TARLALARA TAŞINIYOR
Asbest insan sıhhati için nasıl bir tehdit oluşturuyor Prof Dr İnce 2010 yılı öncesi yapıların yalıtımı için kullanılan asbestin beşerler için kanserojen olmasının yanında tarım ve hayvancılık açısından da önemli bir tehdit olduğunun altını çizdi Prof Dr İnce hava ve su yoluyla etrafa dağılabilecek partiküllerle ilgili şu ihtarlarda bulundu
“Bu çeşit enkaz atıklarının bölgeden uzaklaştırmasında çok ince lifli yapıya sahip asbestin meteorolojik şartlara bağlı olarak rüzgâr ile birlikte mikro partiküller olarak tarım topraklarına taşınması ve toprağı bu formda kirletmesine sebep olabiliyor. Bu yüzden bölgedeki hayvancılığın da olumsuz etkilenmesi bekleniyor. Öbür yandan havaya ve toprağa karışan bu kanserojen partiküller yağışla birlikte yeraltı ya da yüzeysel su kaynaklarımıza karışarak bölge ekosistemindeki mevcut canlı sıhhatini olumsuz istikamette etkileyerek gelecek kuşaklarımızı de riske atacak kıymetli bir tehlike yaratıyor.”
TOZ VE ASBESTTEN SONRAKİ TEHLİKE KURŞUN
Deprem sonrası enkaz çalışmaları sürerken başta çeşitli toz ve asbest olmak üzere etraf paklığını ve insan sıhhatini tehdit eden en kıymetli atıklardan biri de kurşun Prof Dr Orhan İnce kurşun içeren inşaat atıklarına ve bu atıkların gerçek temizlenmediği takdirde ortaya çıkacak risklere değindi Prof Dr İnce kurşunla ilgili Enkaz atıkları içinde bilhassa ziraî üretimi ve eser verimliliğini ve insan sıhhatini olumsuz etkileyecek kurşun içeren duvar boyaları da olduğundan bu çeşit atıkların rüzgâr ya da yağış yoluyla toprağa ve su kaynaklarına karışması kaçınılmaz Bölgede zelzele sonrası oluşan enkaz atıklarının ziraî üretim hayvan ve insan sıhhati için kısa orta ve uzun vadede olumsuz tesirler yaratacağı görülüyor bilgilerini paylaştı
‘SUYA KARIŞIRSA SALGINLAR BAŞLAYABİLİR’
Prof Dr Orhan İnce yaklaşık 14 milyon insanı direkt etkileyen zelzele felaketinin su kaynakları üzerindeki tesirini de açıkladı Bölgedeki altyapı sistemlerinin önemli halde ziyan gördüğüne dikkat çeken Prof Dr İnce kirlenmiş suların kullanılması durumunda ortaya çıkacak olumsuz tabloyu şöyle özetledi
“Su arıtma ve atıksu arıtma ile sistemli çöp depolama tesisleriyle birlikte isale sınırları, şebeke çizgileri, kanalizyon sistemleri, çöp depolama ve toplama hizmetleri hasebiyle tüm altyapı olumsuz olarak etkilenmiştir. Oluşan atık suların ve atıkların yüzeysel ve yeraltı su kaynaklarına karışması yüksek ihtimaldir. Mevcut çevresel altyapı tesislerinin rehabilitasyonu bitene kadar bölge beşerinin içme ve kullanma suyu gereksinimlerinin denetimli olarak sağlanması çok kıymetli. Aksi takdirde tifo, dizanteri, hepatit vb. hastalıklara sebep olacağı üzere salgın haline de dönüşebilir.”
100 150 MİLYON ATIK NASIL BERTARAF EDİLİR
Deprem bölgesinde yaklaşık 100 150 milyon ton atığın oluştuğunu belirten Prof Dr Orhan İnce Bu ölçüde atığın birebir anda ortadan kaldırılması bir öteki deyişle bertarafı mümkün değil yorumunda bulundu Bu atıkların öncelikle ilgili mevzuat kapsamında gerekli mühendislik tedbirleri alınarak süreksiz depolama alanlarına taşınması gerektiğini söyleyen Prof Dr İnce Atıklar yerinde kurulacak geri kazanım tesislerine alınarak etraf ekolojisinin korunduğu ekonomik geri kazanım sağlanmalı Sıfır atık yaklaşımı çerçevesinde gerekli mühendislik uygulamaları yapılarak bu atıkların bölgede idaresinin aktif bir halde gerçekleştirilmesi gerekiyor diye konuştu