SERVET YILDIRIM Küresel iktisat ne yazık ki hâlâ petrole bağımlı Otomobiller fabrikalar ısıtma kazanları yüklü Side Escort olarak petrol ve doğal gaz ile çalışıyor Tabir yerindeyse dünya petrol ile işliyor Petrol ulaşımdan endüstriye elektrik üretimine kadar çağdaş iktisadın omurgası Lakin son yıllarda petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar gösteriyor ki Manavgat Escort global güç piyasası istikrarlı ve istikrarlı değil Epey kararsız bir piyasa var Bir yanda petrol ihraç eden ülkeler arzı kısıtlayarak fiyatları yükseltiyor ve para kazanıyorlar Öte yanda ise petrol ithal Kumköy Escort eden yoksul ülkeler fiyatların yükselmesiyle ekonomik eşitsizliğin artmasına neden olan türlü kasvetler yaşıyorlar
Ve alışılmış ki fosil yakıtların kullanımı iklim değişikliğini tetikliyor gezegenimizin geleceğini tehdit eden global bir krize yol Alanya Escort açıyor
Bu paradoks ekonomik gelişmeyi çevresel sürdürülebilirlikle nasıl dengeleyebileceğimize dair kıymetli soruları gündeme getiriyor
Yıkıcı tesirleri artıyor
Bu çelişkinin en son örneği OPEC ülkelerinin Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü artı Bodrum Escort Rusya ve başka petrol üreten ülkeler günlük üretimi 1 16 milyon varil azaltma kararı almaları oldu Bu atak petrol fiyatlarını artırdı ve Brent ham petrolün fiyatını bir anda 80 doların Belek Escort üzerine attı Petrol üreten ülkeler için bu güzel bir haber yüksek fiyatlarla daha fazla para kazanıyorlar
Petrol ithal eden ülkeler için ise bu berbat bir haber Tıpkı ölçüde petrol için daha fazla ödeme yapmak zorunda kalacaklar
Bu paradoks yeni bir durum değil Petrol fiyatları dalgalandıkça ve ülkeler güç ve tesir için çaba ettikçe bu çelişki global güç piyasasının tipik bir özelliği haline geldi
Ancak bu çelişki bilhassa bugün global ısınmanın yaklaşan tehdidi nedeniyle ehemmiyet kazanıyor Petrol üzere fosil yakıtların sera gazı emisyonlarının en büyük kaynağı olduğu artık bilimsel olarak kanıtlandı
Fosil yakıt denilen şey binlerce hatta milyonlarca yıl kaya ve toprak altında oksijensiz ortamda gömülü kalmış ısı ve basınca maruz kalarak fosilleşmiş bitki ve hayvanlardan oluşan güç kaynaklarıdır Yani kömürdür petroldür ve doğal gazdır Bunların özelliği yüksek ölçüde hidrokarbon ve karbon içermeleridir Fosil yakıt kullanımı global ısınmayı tetiklediği üzere onunla birlikte gelen yıkıcı tesirleri de artırmaktadır
Küresel iktisada artık de OPEC şoku
Petrol ihraç eden ülkeler geçen hafta sürpriz bir karar ile üretimde kesintiye gitme kararı aldılar Kesintiyi yapan Suudi Arabistan Rusya Kuveyt Umman Irak Cezayir ve Kazakistan üzere ülkeler keyifli olurken petrolü olmadığı için ithal etmek zorunda olan bizim üzere onlarca ülkeyi ise telaş kapladı
Günde 1 16 milyon varillik kesinti mayısta başlayacak ve yıl sonuna kadar sürecek Bu işin elebaşlarından Suudi Arabistan bu sürpriz atağın piyasayı dengelemeyi amaçlayan ihtiyati bir adım olduğunu söylüyor Meğer herkes bilir ki OPEC ülkeleri istikrar denilince global iktisattaki dengeyi değil kendi bütçelerini düşünürler OPEC in tasası 2008 deki üzere bir çöküşü yaşamamaktır OPEC in travmasıdır 2008 O yıl 6 ay içinde fiyatlar 140 dolardan 35 dolara kadar inmişti
Dengeden bahsediyor lakin
Benim görüşlerini yakından takip etmeye çalıştığım piyasayı yeterli izleyen kimi analistlere nazaran bu kesintiler son aylarda gerileyerek herkesi rahatlatan petrol fiyatlarını tekrar 100 dolar düzeyine taşıyabilir
Oysa bizim açımızdan her şey âlâ gidiyordu Martta fiyatlar 2021 den bu yana en düşük düzeye inmişti Fiyatlar 80 doların altına inmişti Hatta 70 80 bandı aslında herkesin çıkarına üzere görünüyordu OPEC açgözlü davrandı
OPEC istikrardan bahsediyor lakin bu atak global iktisatta ulaşılmaya çalışılan dengeyi bozabilir Güç fiyat artışlarının tesiri ile evvel artan lakin daha sonra bu kere da güç fiyatlarındaki düşüşün tesiriyle gerileyen global enflasyon ise tekrar yükseltebilir
Almanya Fransa Hindistan Japonya ve Güney Kore üzere yüklü ithalat yapan ülkeler fiyat artışının yaratacağı şoku en fazla hissedenler ortasında olacaklar fakat etkilenecekler yalnızca onlar olmayacak Bir de bizim üzere gelişmekte olan piyasa ekonomileri var Türkiye Arjantin Güney Afrika ve Pakistan üzere ülkeler de olumsuz etkilenebilecekler ortasında yer alıyor
İŞTE BİR YOL HARİTASI
Bir yanda petrol satmak ve fiyatları makul bir eşiğin üzerinde tutmak isteyen satıcılar öbür yanda ise ısınmak ve üretebilmek için ithal petrole bağımlı olan ülkeler Bu paradoksu bilhassa acil hale getiren şey ise iklim değişikliği tehdidi
Petrol üzere fosil yakıtlar sera gazı emisyonlarının en büyük kaynağı Ne kadar çok petrol kullanırsak iklim krizi o kadar berbat hale gelir Buna karşın petrol üreten ülkeler ekonomileri için kıymetli bir gelir kaynağı olduğu için satmaya devam etmeye teşvik edilmektedirler
Peki bu paradoksla ne yapabiliriz Yanıtı kolay değil lakin atılabilecek kimi adımlar var Bunlardan birisi güneş rüzgar ve jeotermal güç üzere alternatif güç kaynaklarına yatırım yapmak Daha pak güç kaynaklarına geçerek fosil yakıtlara olan bağımlılık azaltılabilir ve iklim değişikliğinin olumsuz tesirleri hafifletilebilir
Başka bir adım ise global güç piyasasının şiddetlenen ekonomik eşitsizliğini ele almak Petrol ihraç edenlerden umut yok lakin petrol ithal eden güçlü ülkeler yardım sağlayarak kalkınma projelerine yatırım yaparak ve sürdürülebilir güç teşebbüslerini destekleyerek fakir ülkelere yardımcı olabilirler
Petrol paradoksu global güç piyasasının karmaşık ve çelişkilerle dolu olduğunu bize her an hatırlatan bir durum Ekonomik kalkınma ile çevresel sürdürülebilirlik ortasında yalnızca seçim yapmak kâfi değildir Bu rekabet eden çıkarları dengelemek birebir vakitte sorunu kötüleştiren ekonomik eşitsizliği ele almak için uygulanabilir yollar bulmamız gerekiyor Yaratıcı niyet ve yiğit adımlarla kendimiz ve gezegenimiz için daha yeterli bir gelecek inşa edebiliriz
Daha evvel de bu soruyu tekraren sormuştuk Bu kaostan aydınlık bir tablo çıkar mı Yanıt o vakit da belki ydi Artık de belki Şayet petrol ve gaz fiyatlarındaki artışlar alternatif güç kaynaklarına yönelimi hızlandırır yenilenebilir güç yatırımlarını artırır pak güce geçişi sağlayacak teknolojilerin daha süratli gelişmesini sağlarsa dünya krizi fırsata çevirmiş olur